Các bạn truy cập vào HIM18.COM để đọc truyện MỚI nha. Mong các bạn ủng hộ website mới này!
Năm lớp mười hai của tôi là một năm vô cùng buồn tẻ.
Bạn bè cũ tản mác đứa một phương. Thằng Nghị, "giáo sư" Bá và nhỏ Hồng chà-và xấu người đẹp nết tiếp tục học lớp mười hai tại trường tỉnh lỵ. Ngữ và Hòa lé rớt tú tài một năm đó, buồn tình khăn gói vào phương Nam lập nghiệp. Tôi và Gia Khanh ra Đà Nẵng.
Gia Khanh học khác trường với tôi, nó học trường con gái tôi học trường con traị Nhưng dù nó có học chung với tôi, hai đứa cũng chả còn gì để nóị Từ khi phát hiện Gia Khanh có người yêu ngoài quê, sao chổi Halley trong lòng tôi đã tắt.
Không bà con thân thích, chẳng bạn bè quen, tôi lọt thỏm giữa thành phố lớn như lạc vào một hành tinh xa lạ, buồn ơi là buồn.
Ba tôi gửi tôi ở nhờ nhà một người bạn quen tên Đán. Gọi là "nhà", thực ra đó chỉ là một căn phòng nhỏ xíu ngay trong cơ quan bác Đán làm việc.
Gọi căn phòng thực ra cũng là gọi cho oaị Đó chỉ là một khoảnh diện tích nhỏ ngăn bớt của phòng làm việc để làm chỗ ngủ. Phòng chỉ đủ chỗ kê một cái tủ, một cái bàn, một chiếc giường con. Từ khi tôi xuất hiện, căn phòng có thêm một chiếc ghế bố.
Đêm đầu tiên, nằm trong mùng nghe muỗi bay vo ve bên ngoài, tôi nhớ nhà đến ứa nước mắt. Tôi nhớ ba mẹ, nhớ các em tôi, nhớ đám bạn bè cũ ghê gớm.
Bác Đán nằm trên chiếc giường con bên cạnh nghe tôi trằn trọc, gióng tiếng hỏi:
- Gì vậy con?
- Dạ, không có gì ạ.
- Muỗi nhiều con hả?
- Dạ không ạ.
- Hay rệp đốt?
- Dạ không.
Bác Đán không nghĩ tôi nhớ nhà. Con trai lớp mười hai chuẩn bị vào đại học lẽ đâu lại giống đứa con nít lên năm.
- Chắc con lạ chỗ nên khó ngủ!
Bác Đán chép miệng nói, rồi hạ giọng vỗ về:
- Ráng ngủ đi con. Ngày đầu bác cũng y như con vậỵ
Tôi đi học xa nhà lần này không phải là lần đầụ Lên lớp mười, tôi đã khăn gói vô Tam Kỳ, sống xa ba mẹ tôi, xa các em tôi, xa con suối trong vắt chảy qua làng, xa ngõ tre bốn mùa râm mát.
Nhưng hai năm ở Tam Kỳ, tôi có Ngữ, Nghị, Hòa, Bá. Tôi có Hồng chà-và, tôi có Gia Khanh. Ra Đà Nẵng, tôi không có ai quen. Đêm đầu tiên ngủ trong căn phòng lạ, tôi cứ thao láo mắt nhìn lên đỉnh mùng, bâng khuâng tưởng mình là Robinson đêm đầu tiên ngủ ngoài hoang đảọ
Sáng dậy, bác Đán đưa tôi một chiếc chìa khóa:
- Đây là chiếc chìa khóa phòng. Bác một chiếc, con một chiếc. Mỗi lần đi đâu nhớ khóa cửa lạị
Tôi "dạ". Và cầm lên chiếc ổ khóa bằng đồng, tôi mở ra bấm vào cho quen taỵ
Sau đó, tôi khóa cửa phòng, xách cặp đi học.
Từ chỗ tôi ở cuốc bộ đến trường mất khoảng hai mươi phút. Tôi rảo qua các dãy phố, quẹo ba ngã tư mới đến nơị
Cũng như hôm khai trường, tôi ngồi trong lớp lẻ loi một mình một góc. Tụi bạn chung quanh chuyện trò như bắp rang, chẳng ai để ý đến một học trò tỉnh lẻ mới lên như tôị
Ngồi cạnh tôi là một đứa có mái tóc dợn sóng, mặt xương xương, trông khá đẹp trai nhưng lại mắc tật nói lắp. Nó cũng ngồi lơ ngơ một mình như tôị
Ngó quanh quất một hồi, nó xích lại gần tôi:
- Mày... mày ở Điện... Điện Bàn ra à?
Chờ thằng này nói hết câu, tôi ngóng muốn trẹo cổ. Nhưng dù sao có người bắt chuyện cũng hơn không. Tôi vui vẻ:
- Không, năm ngoái tao học trường Trần Cao Vân.
Thằng bạn mới gật gù vẻ hiểu biết:
- Quê... quê mày ở Tam... Tam Kỳ à?
- Không, tao ở Thăng Bình. Nhưng trường quê tao chưa mở cấp bạ
Nó gật gù:
- Mày... mày tên gì?
- Tao tên Khoạ Còn màỷ
- Tao... tao tên Hồng... Hồng Hà.
Tôi ngạc nhiên:
- Hồng Hồng Hà à? Sao mày lót tới hai chữ Hồng lận?
Nó lắc đầu, vẻ khổ sở:
- Không... không phải! Tên tao là Hồng... Hồng Hà.
Tôi lại trố mắt:
- Thì hai chữ Hồng chứ gì nữa!
Nó giơ một ngón tay lên:
- Có... có một chữ Hồng... Hồng à.
Đến lúc này tôi mới sực nhớ đến cái tật nói lắp của nó, bèn nhe răng cười:
- Tao hiểu rồị Tên mày là Hồng Hà.
Thấy tôi nói đúng tên nó, Hồng Hà sướng rơn. Nó lại giơ một ngón tay lên:
- Mày... mày... thông minh lắm.
Tôi thấy tôi chả thông minh tẹo nào nhưng nghe nó khen, tôi cũng vui vuị
Tới phiên tôi chất vấn:
- Năm ngoái mày học trường nàỏ
- Trần Quý... Quý Cáp.
Lần này thì tôi biết chắc ông Trần Quý Cáp này chỉ lót có một chữ Quý. Tôi nheo mắt:
- Vậy là mày ở Hội An rả
Hồng Hà gật đầu:
- Ừ, Hội... Hội An là quê... quê taọ
Tôi hất đầu về phía những đứa khác:
- Mày biết tụi kia không?
- Không... không biết. Tụi nó chắc là học... học sinh trường nàỵ
Do cảnh ngộ đưa đẩy, từ hôm đó tôi và Hồng Hà dần dần trở thành một đôi bạn thân.
Nhưng hai đứa tôi chơi thân với nhau là chuyện sau nàỵ Còn trong những ngày đầu, lòng tôi vẫn không nguôi buồn bã.
Tôi buồn đến mức đầu óc lúc nào cũng nhớ nhớ quên quên.
Hôm đầu tiên bấm cửa phòng, tôi không đem theo chìa khóạ Trưa, tôi về, bác Đán đi đâu mất. Tôi lục khắp các túi áo túi quần một cách vô vọng, những ngón tay muốn đục thủng các lớp vải mà chiếc chìa khóa vẫn chẳng thấy đâụ
Tôi lấy sợi kẽm chọc vào ổ khóa ngoáy quấy quá một hồị Cuối cùng thúc thủ, tôi đành ném cặp xách rơi đánh xoạch vào bên trong rồi bám vách leo vô.
Không có bác Đán, tôi không biết đường mò đến nhà bà Dần nấu cơm tháng. Trưa đó, tôi ôm tập thơ Gửi hương cho gió nằm đọc cho quên cơn đóị Những câu thơ Xuân Diệu ru tôi ngủ thiếp lúc nào không haỵ
Tôi bừng tỉnh khi cửa phòng xịch mở.
Bác Đán bước vào, giật bắn người khi thấy tôi nằm lù lù bên trong:
- Ủa, sao hồi trưa con không đi ăn cơm?
Tôi không dám nói tôi không biết đường đến nhà bà Dần:
- Dạ, con ăn rồị
- Con ăn ở đâủ
- Dạ, ở trên trường! - Tôi phịa và nghe bụng reo lên - Con ăn bánh mì với tụi bạn.
Bác Đán sực nhớ ra:
- Ủa, con vào bên trong sao lại khóa cửa bên ngoàỉ
Tôi đỏ mặt:
- Dạ, hồi sáng con bỏ quên chìa khóa ở nhà! - Tới đây, tôi bỗng lây tật nói lắp của thằng Hồng Hà - Thế là... thế là con leo... leo vô!
Bác Đán ngước nhìn bức vách. Rồi như nghĩ ra điều gì, bác rảo bước lại chỗ bàn làm việc.
Tôi dõi mắt theo từng hành động của bác và tái mặt khi thấy bác cầm lên xấp hồ sơ in nguyên nửa dấu giày dơ hầy của tôị
Tôi nhắm mắt lại, chờ một cơn trách mắng trút xuống đầụ
Nhưng bác Đán là người... hiền lương. Bác nói giọng nhẹ nhàng:
- Lần sau đi ra ngoài con nhớ đem theo chìa khóa nghe con!
Tôi thở phào:
- Dạ, con sẽ nhớ.
- Con cũng nhớ trưa và tối về ăn cơm với bác. Đừng ăn uống lung tung ngoài đường.
- Dạ, con nhớ.
Không biết bác Đán có tin những lời hứa hùng hồn của tôi không mà chợt nói:
- Bác với ba con thân nhau như anh em ruột. Bác lo cho con như lo cho con trai bác.
Giọng tâm tình của bác Đán khiến tôi nao nao trong dạ. Tôi bỗng hối hận vì đã leo vách vào phòng. Tôi hối hận vì đã làm bẩn hồ sơ giấy tờ của bác. Và tôi nói:
- Con sẽ nghe lời bác như nghe lời ba con.
Khi hứa như vậy, xin thề có trời đất chứng giám, tôi đã nói thật một trăm phần trăm. Tôi đã nói thật lòng bằng một giọng suýt khóc và ngày hôm sau tôi tiếp tục bỏ quên chìa khóa trong phòng.
Và bác Đán lại dịu dàng:
- Lần sau đừng vậy nữa nghe con?
Tôi "dạ". Và lại bỏ chìa khóa trong phòng lần thứ bạ
Điều bá láp nào cũng vậy, hễ lặp lại đến lần thứ ba thì tới sắt đá cũng phải dao động. Mẹ của bậc đại hiền Tăng Sâm lần đầu tiên nghe người ta bảo Tăng Sâm giết người vẫn tỉnh bơ ngồi dệt vảị Bà tin tưởng tuyệt đối con mình và biết chắc đó là lời đồn nhảm. Người thứ hai chạy ngang qua nhà bảo Tăng Sâm giết người, bà vẫn thản nhiên tiếp tục công việc. Nhưng đến khi người thứ ba cũng lặp lại y như thế thì bà hốt hoảng quăng thoi bỏ chạỵ
Mẹ Tăng Sâm còn không giữ nổi bình tĩnh trước một sự việc lặp đi lặp lại, huống gì bác Đán tôị
Lần thứ ba, bác Đán tôi đã chán làm người hiền lương. Bác chán dịu dàng, nhỏ nhẹ. Bác lớn tiếng quở trách:
- Trời ơi là trời, mày làm sao thế hở con?
Tôi im lặng. Vì không biết trả lời saọ
Bác Đán ôm đầu:
- Đầu óc mày lãng đãng như thế, làm sao mà học hành, làm sao thuộc bài thuộc vở được hở con?
Tôi lí nhí:
- Năm ngoái con đứng nhất lớp.
- Đó là năm ngoái! - Bác Đán đưa mắt nhìn tôi, nghi ngờ - Năm ngoái chắc mày đâu có quên trước quên sau!
Năm ngoái đúng là tôi không lơ ngơ như năm nay thật. Chỉ vì năm ngoái tôi nhiều bạn. Chỉ vì năm ngoái tôi mải yêụ Dù yêu phải hoa hồng... xứ khác, chẳng tới đâụ
Năm nay tôi ra thành phố lạ. Tôi đang "buồn viễn xứ khôn khuây" như lời thơ Quang Dũng. Cho nên tôi cứ lơ lơ lửng lửng suốt ngàỵ
Cho nên cách nhau có một bức vách mỏng mà tôi cứ ở bên ngoài còn chiếc chìa khóa thân yêu của tôi cứ ở bên trong, hoài hoài như vậỵ Chán ghê!
Tôi càng chán hơn nữa khi phát hiện tụi bạn cùng lớp nói tiếng Pháp như gió, lại hay không tưởng nổị So với cái giọng nhà quê của tôi, thật khác xa một trời một vực.
Tôi học sinh ngữ Pháp từ năm lớp sáụ Xưa nay, tôi luôn luôn đứng đầu lớp môn Pháp văn. Năm ngoái, tôi đứng nhất, "giáo sư" Bá đứng nhì.
Nhưng tôi là học sinh tỉnh lẻ. Dạy tôi lâu nay là các thầy giáo già. Các thầy dạy tôi kiểu tiếng Pháp nói theo giọng quê kiểng.
Các thầy trò ngước lên hàng chữ "C'est un matin" trên bảng, lớn giọng đọc:
- Xe ton ma tanh.
Chúng tôi ngồi dưới ê a đọc theọ
Hết "xe ton ma tanh" đến "xe ton banh lông", "xe ton cờ ray giông". Kiểu phát âm đó, thú thật chỉ có thầy trò tôi hiểu với nhaụ Người Paris nghe, chắc họ phải đoán mò khổ sở.
Thầy giáo dạy tiếng Pháp năm lớp mười hai của tôi là thầy Xuân Thu, vừa tu nghiệp tại Pháp về.
Khác với các thầy giáo tôi học trước đây, từ đầu giờ đến cuối giờ thầy Xuân Thu "nổ" toàn tiếng Tây, không chêm một tiếng Việt. Tôi nghe như vịt nghe sấm.
Trong khi đó, những đứa khác tỉnh bơ. Thầy Xuân Thu "nổ" một tràng, tụi nó liền "nổ" một tràng khác, tụi nó lập tức đáp lễ bằng một tràng lạch tạch khác nữạ Những lúc đó, tôi tưởng như mình đang ngồi trong một lớp học bên Tây, mặt méo đi vì lo lắng.
Tiết tiếng Pháp nào cũng thế, thầy xuân Thu và tụi kia "nổ" qua "nổ" lại ì xèo suốt buổi học. Nhiều lúc, tai ù như xay lúa, tôi lại có cảm giác đang lạc vào một trận đấu súng, suốt buổi cứ co rúm trong góc lớp, nơm nớp sợ thầy ngoắt mình ra ... đấu súng tay đôị
Thấy tôi muốn són ra quần, Hồng Hà mỉm cười hỏi:
- Mày ... mày nghe được ... được hết không?
Tôi gật đầu:
- Tất nhiên là nghe đuợc hết.
- Mày ... mày hiểu được ... được hết không?
Tôi thở dài:
- Tất nhiên là không hiểu chữ nào hết.
Rồi tôi nhìn nó, mong tìm một đồng minh dốt đặc cán mai như mình cho đỡ tủị
- Mày cũng không hiểu chữ nào phải không?
- Tao hiểu ... hiểu được khoảng tám ... tám, chín mươi phần trăm.
- Xạo đi mày! - Thấy thằng cà lăm này không chịu dốt như mình, tôi thình lình đổ quạụ
- Thật ... thật đó! - Hồng Hà nuốt nước bọt - Tao ... tao chỉ nói là ... là dở!
Nghe lời thú nhận buồn bã của Hồng Hà, lòng tôi bất giác chùng xuống. Hồng Hà nói tiếng Việt còn khó khăn trăm bề, huống gì nói tiếng Pháp. Nó mà nói chữ "carotte", sẽ không ai dám ăn củ cà rốt đó là cái chắc, thế nào nó cũng phát âm thành "ca ... ca ... rotte" cho mà xem. Người Pháp mà nghe tới chữ "caca" là bịt mũi bỏ chạy cả ngàn cây số. Tự nhiên tôi thấy tội nghiệp Hồng Hà. Trình độ tiếng Pháp của nó chắc không kém gì tụi bạn cùng lớp, chỉ tại cái tật nói lắp tai hại kia mà nó phải chịu thiệt thòị
Để nó bớt buồn, tôi hỏi lảng sang chuyện khác:
- Tụi kia nói tiếng Pháp giỏi quá hén màỷ
- Tụi ... tụi nó đa số là học ... học sinh lycée Pascal chuyển quạ Hôm ... qua tao mới điều ... điều tra rạ
Tôi tròn mắt:
- Tụi nó là dân trường Tây hả?
- Ừ.
- Ra vậy! - Tôi xuýt xoa - hèn gì tụi nó nói tiếng Tây y như ... Tây!
Tôi chợt ngạc nhiên:
- Ủa, tại sao tụi nó không tiếp tục học ở bên Pascal mà chuyển qua đây làm gì?
- Tụi ... tụi nó sợ rớt tú tài tiếng Pháp. Tụi ... tụi nó cho rằng thi bên này dễ hơn.
Tụi này tính toán khôn ghê. Tôi nhủ bụng. Thi tú tài ban văn chương, môn tiếng Pháp được xếp tới hệ số 3. Tụi nó học lycée Pascal từ nhỏ, làm bài thi môn tiếng Pháp ẵm điểm chín, điểm mười là cái chắc.
Từ khi bắt đầu học tiếng Pháp, tôi đã nghe bạn bè trầm trồ kháo nhau về tụi học sinh trường Tâỵ Tụi nó bảo dân trường Tây học siêu lắm, lại toàn dân nhà giàụ
Tôi không ao ước là dân nhà giàu, tôi chỉ muốn học siêụ Vì tôi sợ thi rớt. Vì tôi sợ mỗi khi thầy Xuân Thu kêu lên, tôi cứ đứng trơ như phỗng sẽ làm trò cười cho thiên hạ.
Hôm sau, tôi đến lycée Pascal ghi tên học lớp đêm.
Lycée Pascal gồm hầu hết là người Pháp. Hiếm hoi lắm mới gặp một người Việt.
Cô nhân viên bàn giấy bảo tôi ghi tên thi xếp lớp. Thấy mấy ông Tây bà đầm lượn qua lượn lại trước mặt, tôi sợ run, xin được khỏi thi:
- Cô cứ xếp em vào lớp thấp nhất.
- Lớp thấp nhất là lớp vỡ lòng.
- Dạ, em học lớp vỡ lòng cũng được.
Cô nhân viên ngó sửng tôi:
- Lớp đó chỉ dành cho các em bé bảy, tám tuổi em à.
Tự nhiên tôi thèm được nhỏ đi mười tuổi kinh khủng. Để được vào học lớp vỡ lòng. Để khỏi thi cử lôi thôị Thi xếp lớp, ông Tây hỏi, tôi có hiểu quái gì đâu mà đáp. Xưa nay học tiếng Pháp, tôi khá môn luận văn, giỏi môn văn phạm, siêu đẳng khi phân tích từ và câu, và nhớ gần như toàn bộ cách chia các động từ bất quy tắc. Còn môn vấn đáp tôi chỉ đáng xếp vào lớp vỡ lòng với các em bảy, tám tuổị
Tôi ấp úng:
- Trên lớp vỡ lòng là lớp gì hở cô?
- Trên lớp vỡ lòng là lớp một.
Tôi liếm môi:
- Vậy cô cho em vào lớp một.
- Không được! - Cô nhân viên lắc đầụ
- Được mà cô! - Tôi năn nỉ - Em hứa sẽ không chọc ghẹo, không bắt nạt các em bé cùng lớp! Thậm chí có bé nào mắc ị, em sẵn sàng dẫn bé ...
Thấy tôi giơ tay lên chuẩn bị thề, cô nhân viên liền cắt ngang lời cam kết long trọng của tôi:
- Ở bên trường Việt, em học lớp mấỷ
- Dạ, lớp mười haị
- Vậy là em đang học cuốn Mauger 2?
Tôi run lên, linh cảm có điều chẳng lành:
- Dạ.
- Vậy tôi xếp em vào lớp tám.
Tôi nhảy dựng như bị ong đốt:
- Í, không được đâu cô ơị Em học Mauger 2 nhưng học dở nhất lớp đó cô. Trình độ em chỉ ngang cuốn Le Francais élémentaire à.
Thấy tôi sắp sửa lăn đùng ra bất tỉnh, cô nhân viên nhượng bộ:
- Vậy tôi xếp em vào lớp bảỵ
Tôi trả giá:
- Xuống luôn lớp sáu đi cô!
Thế là tôi vào lớp sáu trường Pascal, học chung với đám nhóc tì mười ba, mười bốn tuổị
Lớp học bắt đầu từ năm giờ chiều, bốn giờ rưỡi tôi đã có mặt.
Lycée Pascal có cái sân đẹp tuyệt vờị Các bồn hoa nằm rải rác khắp nơi, các lối đi toàn rải sỏị
Tôi đến sớm, ngồi trên ghế đá cạnh lối đi, đảo mắt nhìn từng khuôn mặt lướt qua, thấy khuôn mặt nào cũng nghiêm nghị và xa lạ.
Thỉnh thoảng thấy vài đứa con gái cỡ tuổi tôi ôm tập đi ngang qua trước mặt, tôi nhỏm người dậy tính làm quen nhưng rồi thấy tụi nó đầm điếc quí tộc quá, tôi bỗng ngài ngại, đành đặt đít ngồi xuống, tiếp tục câm như hến.
Tôi ngồi một mình ngoài sân suốt nửa tiếng đồng hồ, thấy thời gian sao mà đằng đẵng. Chỉ đến khi nghe tiếng chuông reo, tôi mới lững thững vào lớp và lấm lét chuồn tuốt xuống dưới góc.
Dạy lớp sáu là thầy Pierre, trùng tên với đại tông đồ của chúa Jésus, và đẹp trai không thua gì chúa Jésus.
Khuôn mặt thanh tú, mắt xanh biếc, tóc xõa thành lọn xuống hai vai, thầy Pierre vừa ngồi xuống ghế đã liếc nhìn một vòng khắp lớp.
Tôi có cảm giác thầy đang lia tiểu liên, liền rùng mình cúi đầu xuống, hy vọng thầy không kêu tôi đứng lên.
Thầy Pierre không phát hiện ra tôi thật. Sau khi quét mắt một vòng, thầy lật cuốn sách trước mặt và chấm viết vào sổ, kêu học trò lên trả bàị
Tụi học trò cầm theo sách của mình lên bảng, đọc bài lecturei trong sách và trả lời những câu hỏi của thầy dựa theo bài học.
Khi đứa học trò đầu tiên cất giọng đọc, tôi mừng rơn khi nhận ra đó là cuốn Mauger 1 tôi đã từng học quạ
Nhưng khi đứa học trò đọc xong, thầy Pierre bắt đầu hỏi thì tôi lại run cầm cập. Y như những tiết học tiếng Pháp của thầy Xuân Thu, tôi nghe thầy Pierre và thằng nhóc trên bảng đối đáp như gió, không tài nào hiểu kịp.
Thằng nhóc đi xuống, thằng nhóc khác lên. Hai thầy trò lại nổ lốp bốp khiến tôi càng xanh mặt. May mà hôm đó, thầy Pierre không kêu đến tôị
Ngày hôm sau cũng diễn ra y như hôm trước. Tôi lại vểnh tai trâu nghe thầy Pierre giảng bài, tiếng được tiếng mất. Nhưng lần này tôi bớt run. Tôi đã xác định rồị Rằng trình độ nghe và nói của tôi kém, tôi mới phải vào đây học. Tôi nhớ ai đó đã nói "Dốt không đáng sợ, đáng sợ là dốt mà không biết mình dốt". Tôi dốt và tôi biết tỏng là mình dốt, vậy người khác không sợ tôi thì thôi, việc quái gì tôi phải sợ aị
Tôi cũng nhớ cả lời ông bà dạy "Biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe". Ông bà ta thật giỏi, không hiểu làm sao các vị biết có ngày có một tên cháu chắt tám mươi đời của các vị chui vào lycée Pascal ngồi đực mặt trước ông thầy Tây mà sáng tác ra câu này để trấn an và hướng dẫn.
Tôi áp dụng tục ngữ Việt Nam vào trường Tây một cách suôn sẻ. Suốt một tuần tôi không hề thưa thốt. Tôi chăm chỉ dựa cột mà nghẹ
Dù là nghe lõm bõm.
"Thánh" Pierre ỷ mình giữ chìa khóa cổng vào nước trời nên tỏ ra cao ngạọ Đã một tuần lễ trôi qua mà ông không nhận ra tôi đang lấp ló trước cửa thiên đường.
Chỉ có bọn học trò lóc chóc là ngạc nhiên. Ngày đầu tiên, thấy tôi ló đầu vào lớp, chúng tưởng là giáo viên trợ giảng. Ngày hôm sau chúng nghi tôi là thầy giám thị. Bây giờ thì chúng đoan quyết tôi là người của ... Sở điệp viên. Tôi càng chán hơn nữa khi phát hiện tụi bạn cùng lớp nói tiếng Pháp như gió, lại hay không tưởng nổị So với cái giọng nhà quê của tôi, thật khác xa một trời một vực.
Tôi học sinh ngữ Pháp từ năm lớp sáụ Xưa nay, tôi luôn luôn đứng đầu lớp môn Pháp văn. Năm ngoái, tôi đứng nhất, "giáo sư" Bá đứng nhì.
Nhưng tôi là học sinh tỉnh lẻ. Dạy tôi lâu nay là các thầy giáo già. Các thầy dạy tôi kiểu tiếng Pháp nói theo giọng quê kiểng.
Các thầy trò ngước lên hàng chữ "C'est un matin" trên bảng, lớn giọng đọc:
- Xe ton ma tanh.
Chúng tôi ngồi dưới ê a đọc theọ
Hết "xe ton ma tanh" đến "xe ton banh lông", "xe ton cờ ray giông". Kiểu phát âm đó, thú thật chỉ có thầy trò tôi hiểu với nhaụ Người Paris nghe, chắc họ phải đoán mò khổ sở.
Thầy giáo dạy tiếng Pháp năm lớp mười hai của tôi là thầy Xuân Thu, vừa tu nghiệp tại Pháp về.
Khác với các thầy giáo tôi học trước đây, từ đầu giờ đến cuối giờ thầy Xuân Thu "nổ" toàn tiếng Tây, không chêm một tiếng Việt. Tôi nghe như vịt nghe sấm.
Trong khi đó, những đứa khác tỉnh bơ. Thầy Xuân Thu "nổ" một tràng, tụi nó liền "nổ" một tràng khác, tụi nó lập tức đáp lễ bằng một tràng lạch tạch khác nữạ Những lúc đó, tôi tưởng như mình đang ngồi trong một lớp học bên Tây, mặt méo đi vì lo lắng.
Tiết tiếng Pháp nào cũng thế, thầy xuân Thu và tụi kia "nổ" qua "nổ" lại ì xèo suốt buổi học. Nhiều lúc, tai ù như xay lúa, tôi lại có cảm giác đang lạc vào một trận đấu súng, suốt buổi cứ co rúm trong góc lớp, nơm nớp sợ thầy ngoắt mình ra ... đấu súng tay đôị
Thấy tôi muốn són ra quần, Hồng Hà mỉm cười hỏi:
- Mày ... mày nghe được ... được hết không?
Tôi gật đầu:
- Tất nhiên là nghe đuợc hết.
- Mày ... mày hiểu được ... được hết không?
Tôi thở dài:
- Tất nhiên là không hiểu chữ nào hết.
Rồi tôi nhìn nó, mong tìm một đồng minh dốt đặc cán mai như mình cho đỡ tủị
- Mày cũng không hiểu chữ nào phải không?
- Tao hiểu ... hiểu được khoảng tám ... tám, chín mươi phần trăm.
- Xạo đi mày! - Thấy thằng cà lăm này không chịu dốt như mình, tôi thình lình đổ quạụ
- Thật ... thật đó! - Hồng Hà nuốt nước bọt - Tao ... tao chỉ nói là ... là dở!
Nghe lời thú nhận buồn bã của Hồng Hà, lòng tôi bất giác chùng xuống. Hồng Hà nói tiếng Việt còn khó khăn trăm bề, huống gì nói tiếng Pháp. Nó mà nói chữ "carotte", sẽ không ai dám ăn củ cà rốt đó là cái chắc, thế nào nó cũng phát âm thành "ca ... ca ... rotte" cho mà xem. Người Pháp mà nghe tới chữ "caca" là bịt mũi bỏ chạy cả ngàn cây số. Tự nhiên tôi thấy tội nghiệp Hồng Hà. Trình độ tiếng Pháp của nó chắc không kém gì tụi bạn cùng lớp, chỉ tại cái tật nói lắp tai hại kia mà nó phải chịu thiệt thòị
Để nó bớt buồn, tôi hỏi lảng sang chuyện khác:
- Tụi kia nói tiếng Pháp giỏi quá hén màỷ
- Tụi ... tụi nó đa số là học ... học sinh lycée Pascal chuyển quạ Hôm ... qua tao mới điều ... điều tra rạ
Tôi tròn mắt:
- Tụi nó là dân trường Tây hả?
- Ừ.
- Ra vậy! - Tôi xuýt xoa - hèn gì tụi nó nói tiếng Tây y như ... Tây!
Tôi chợt ngạc nhiên:
- Ủa, tại sao tụi nó không tiếp tục học ở bên Pascal mà chuyển qua đây làm gì?
- Tụi ... tụi nó sợ rớt tú tài tiếng Pháp. Tụi ... tụi nó cho rằng thi bên này dễ hơn.
Tụi này tính toán khôn ghê. Tôi nhủ bụng. Thi tú tài ban văn chương, môn tiếng Pháp được xếp tới hệ số 3. Tụi nó học lycée Pascal từ nhỏ, làm bài thi môn tiếng Pháp ẵm điểm chín, điểm mười là cái chắc.
Từ khi bắt đầu học tiếng Pháp, tôi đã nghe bạn bè trầm trồ kháo nhau về tụi học sinh trường Tâỵ Tụi nó bảo dân trường Tây học siêu lắm, lại toàn dân nhà giàụ
Tôi không ao ước là dân nhà giàu, tôi chỉ muốn học siêụ Vì tôi sợ thi rớt. Vì tôi sợ mỗi khi thầy Xuân Thu kêu lên, tôi cứ đứng trơ như phỗng sẽ làm trò cười cho thiên hạ.
Hôm sau, tôi đến lycée Pascal ghi tên học lớp đêm.
Lycée Pascal gồm hầu hết là người Pháp. Hiếm hoi lắm mới gặp một người Việt.
Cô nhân viên bàn giấy bảo tôi ghi tên thi xếp lớp. Thấy mấy ông Tây bà đầm lượn qua lượn lại trước mặt, tôi sợ run, xin được khỏi thi:
- Cô cứ xếp em vào lớp thấp nhất.
- Lớp thấp nhất là lớp vỡ lòng.
- Dạ, em học lớp vỡ lòng cũng được.
Cô nhân viên ngó sửng tôi:
- Lớp đó chỉ dành cho các em bé bảy, tám tuổi em à.
Tự nhiên tôi thèm được nhỏ đi mười tuổi kinh khủng. Để được vào học lớp vỡ lòng. Để khỏi thi cử lôi thôị Thi xếp lớp, ông Tây hỏi, tôi có hiểu quái gì đâu mà đáp. Xưa nay học tiếng Pháp, tôi khá môn luận văn, giỏi môn văn phạm, siêu đẳng khi phân tích từ và câu, và nhớ gần như toàn bộ cách chia các động từ bất quy tắc. Còn môn vấn đáp tôi chỉ đáng xếp vào lớp vỡ lòng với các em bảy, tám tuổị
Tôi ấp úng:
- Trên lớp vỡ lòng là lớp gì hở cô?
- Trên lớp vỡ lòng là lớp một.
Tôi liếm môi:
- Vậy cô cho em vào lớp một.
- Không được! - Cô nhân viên lắc đầụ
- Được mà cô! - Tôi năn nỉ - Em hứa sẽ không chọc ghẹo, không bắt nạt các em bé cùng lớp! Thậm chí có bé nào mắc ị, em sẵn sàng dẫn bé ...
Thấy tôi giơ tay lên chuẩn bị thề, cô nhân viên liền cắt ngang lời cam kết long trọng của tôi:
- Ở bên trường Việt, em học lớp mấỷ
- Dạ, lớp mười haị
- Vậy là em đang học cuốn Mauger 2?
Tôi run lên, linh cảm có điều chẳng lành:
- Dạ.
- Vậy tôi xếp em vào lớp tám.
Tôi nhảy dựng như bị ong đốt:
- Í, không được đâu cô ơị Em học Mauger 2 nhưng học dở nhất lớp đó cô. Trình độ em chỉ ngang cuốn Le Francais élémentaire à.
Thấy tôi sắp sửa lăn đùng ra bất tỉnh, cô nhân viên nhượng bộ:
- Vậy tôi xếp em vào lớp bảỵ
Tôi trả giá:
- Xuống luôn lớp sáu đi cô!
Thế là tôi vào lớp sáu trường Pascal, học chung với đám nhóc tì mười ba, mười bốn tuổị
Lớp học bắt đầu từ năm giờ chiều, bốn giờ rưỡi tôi đã có mặt.
Lycée Pascal có cái sân đẹp tuyệt vờị Các bồn hoa nằm rải rác khắp nơi, các lối đi toàn rải sỏị
Tôi đến sớm, ngồi trên ghế đá cạnh lối đi, đảo mắt nhìn từng khuôn mặt lướt qua, thấy khuôn mặt nào cũng nghiêm nghị và xa lạ.
Thỉnh thoảng thấy vài đứa con gái cỡ tuổi tôi ôm tập đi ngang qua trước mặt, tôi nhỏm người dậy tính làm quen nhưng rồi thấy tụi nó đầm điếc quí tộc quá, tôi bỗng ngài ngại, đành đặt đít ngồi xuống, tiếp tục câm như hến.
Tôi ngồi một mình ngoài sân suốt nửa tiếng đồng hồ, thấy thời gian sao mà đằng đẵng. Chỉ đến khi nghe tiếng chuông reo, tôi mới lững thững vào lớp và lấm lét chuồn tuốt xuống dưới góc.
Dạy lớp sáu là thầy Pierre, trùng tên với đại tông đồ của chúa Jésus, và đẹp trai không thua gì chúa Jésus.
Khuôn mặt thanh tú, mắt xanh biếc, tóc xõa thành lọn xuống hai vai, thầy Pierre vừa ngồi xuống ghế đã liếc nhìn một vòng khắp lớp.
Tôi có cảm giác thầy đang lia tiểu liên, liền rùng mình cúi đầu xuống, hy vọng thầy không kêu tôi đứng lên.
Thầy Pierre không phát hiện ra tôi thật. Sau khi quét mắt một vòng, thầy lật cuốn sách trước mặt và chấm viết vào sổ, kêu học trò lên trả bàị
Tụi học trò cầm theo sách của mình lên bảng, đọc bài lecturei trong sách và trả lời những câu hỏi của thầy dựa theo bài học.
Khi đứa học trò đầu tiên cất giọng đọc, tôi mừng rơn khi nhận ra đó là cuốn Mauger 1 tôi đã từng học quạ
Nhưng khi đứa học trò đọc xong, thầy Pierre bắt đầu hỏi thì tôi lại run cầm cập. Y như những tiết học tiếng Pháp của thầy Xuân Thu, tôi nghe thầy Pierre và thằng nhóc trên bảng đối đáp như gió, không tài nào hiểu kịp.
Thằng nhóc đi xuống, thằng nhóc khác lên. Hai thầy trò lại nổ lốp bốp khiến tôi càng xanh mặt. May mà hôm đó, thầy Pierre không kêu đến tôị
Ngày hôm sau cũng diễn ra y như hôm trước. Tôi lại vểnh tai trâu nghe thầy Pierre giảng bài, tiếng được tiếng mất. Nhưng lần này tôi bớt run. Tôi đã xác định rồị Rằng trình độ nghe và nói của tôi kém, tôi mới phải vào đây học. Tôi nhớ ai đó đã nói "Dốt không đáng sợ, đáng sợ là dốt mà không biết mình dốt". Tôi dốt và tôi biết tỏng là mình dốt, vậy người khác không sợ tôi thì thôi, việc quái gì tôi phải sợ aị
Tôi cũng nhớ cả lời ông bà dạy "Biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe". Ông bà ta thật giỏi, không hiểu làm sao các vị biết có ngày có một tên cháu chắt tám mươi đời của các vị chui vào lycée Pascal ngồi đực mặt trước ông thầy Tây mà sáng tác ra câu này để trấn an và hướng dẫn.
Tôi áp dụng tục ngữ Việt Nam vào trường Tây một cách suôn sẻ. Suốt một tuần tôi không hề thưa thốt. Tôi chăm chỉ dựa cột mà nghẹ
Dù là nghe lõm bõm.
"Thánh" Pierre ỷ mình giữ chìa khóa cổng vào nước trời nên tỏ ra cao ngạọ Đã một tuần lễ trôi qua mà ông không nhận ra tôi đang lấp ló trước cửa thiên đường.
Chỉ có bọn học trò lóc chóc là ngạc nhiên. Ngày đầu tiên, thấy tôi ló đầu vào lớp, chúng tưởng là giáo viên trợ giảng. Ngày hôm sau chúng nghi tôi là thầy giám thị. Bây giờ thì chúng đoan quyết tôi là người của ... Sở điệp viên.
Lớp đêm tôi đang theo học tan lúc bảy giờ. Không đêm nào tôi về nhà ngaỵ Tôi ôm tập đi lang thang qua các ngả phố để nghe nỗi buồn gặm nhấm trái tim tôị
Tôi đi qua các ngã tư đèn màu, thấy lòng mình chớp nháỵ Tôi vào các cửa hiệu chẳng để mua gì. Người qua đường không ai nhìn tôị
Trong khi tôi nhìn tất cả mọi ngườị Để xem có ai quen. Để mong mỏi được gọi trên môi một cái tên thân thiết. Tôi thèm đuược thốt lên một cách ngạc nhiên sung sướng: "Ồ, Nghị, mày ra Đà Nẵng hồi nào vậỷ". Tôi thèm được reo tở mở: "A, Bá, mày ra ngoài này thăm bà con hả?".
Cũng có đôi khi tôi mơ mộng đến một điều kỳ diệu: "Ủa, Gia Khanh đi đâu đâỷ" - "Khoa hỏi lạ! Gia Khanh đi tìm Khoa chứ đi đâu!" - "Tìm Khoả" - "Ừ, tìm Khoa!" - "Chi vậỷ" - "Gia Khanh nhớ Khoa lắm!" ...
Thường thì tôi chỉ mới tưởng tượng đến đó, hình ảnh cuộc gặp gỡ giữa tôi và gã người yêu của Gia Khanh ở quán Ngàn Khơi dạo nọ lại hiện ra cắt đứt giấc mơ ngọt ngào trong đầu tôị
Và tôi lại buồn bã quay về làm chàng chăn cừa cô đơn lang thang trên đồng cỏ, nhìn sao trời mà nhớ nàng Stéphanettẹ
Cho đến một hôm ...
Hôm đó, sau khi ôm tập đi tha thẩn qua các phố khuya đến rã cẳng, tôi mệt mỏi lê gót về chỗ ở nằm trên đường Bạch Đằng chạy dọc sông Hàn.
Lúc đang xuôi theo đường Nguyễn Du để về bờ sông, tiếng đàn dương cầm không biết từ đâu vọng tới khiến tôi tự dưng bâng khuâng vô hạn và bất giác chùng bước lạị
Đường Nguyễn Du giờ này vắng vẻ, tiếng dương cầm càng thánh thót, và tôi không tài nào bước nổị Tiếng đàn giữa đêm khuya đã níu chân chàng chăn cừa cô đơn.
Tôi sững sờ dừng chân bên hè phố, ngơ ngác nhìn quanh. Sau một lúc dáo dác, tôi phát hiện tiếng đàn kỳ diệu kia vọng ra từ ô cửa sổ sáng đèn trên lầu một ngôi nhà nhiều tầng bên kia đường.
Tôi còn nhìn rõ bóng người con gái tóc dài in lên bức rèm cửa cứ chốc chốc lại lay động mỗi khi có gió thoảng quạ
Trong một thoáng, tôi hiểu ra người con gái vô danh kia chính là nàng Stéphanette của tôị Gia Khanh không phải là nàng Stéphanettẹ Gia Khanh chỉ là sao chổi Halley, thoắt hiện ra rồi biến mất khỏi cuộc đời tôị Để cho tôi mừng hụt. Để cho tôi lúc nào cũng cảm thấy buồn thiụ
Trong những giờ phút quạnh hiu nhất của cuộc đời tôi, Gia Khanh đã không màng tìm đến. Chỉ có tiếng đàn dương cầm kia kịp lúc đến an ủi trái tim tôi, xoa dịu nỗi cô đơn trong lòng người con trai xa xứ.
Tôi ngồi bệt xuống hiên nhà bên này đường, bâng khuâng nhìn lên ô cửa bên kia, nghe tiếng đàn chảy qua lòng như dòng suối mát.
Tôi không dám băng qua đường. Tôi không dám ngồi dưới cửa sổ nhà nàng Stéphanettẹ Tôi sợ chó dữ nhà nàng xồ rạ Tôi sợ nàng hắt nước trúng đầu tôị Như vậy thì giấc mơ của chàng chăn cừa sẽ tan biến.
Tối đó, tôi về đến nhà khuya lơ khuya lắc. Tiếng đàn đã ru tôi vào cơn mơ màng tự lúc nào không haỵ Tôi chỉ đứng lên khi tiếng đàn đã ngưng, đèn trong nhà đã tắt và hai cánh cửa đã lạnh lùng đóng lạị
Bác Đán hỏi tôi:
- Sao hôm nay con về muộn thế?
Tôi nói dối:
- Con gặp một đứa bạn quen ở trong quê rạ
Bác Đán không hỏi gì thêm. Có lẽ vì bác thấy tôi buồn buồn. Có lẽ bác nghĩ tôi đang nhớ quê sau khi gặp lại bạn cũ.
Càng ngày bác Đán càng tin chắc điều đó khi thấy tôi dạo này mặt cứ thừ rạ Có khi bác bắt gặp tôi thẫn thờ như người mất củạ
Bác Đán tôi đâu có biết đó là lúc chàng chăn cừu của bác đang bồi hồi nhớ nàng Stéphanette ngự ở lầu caọ
Suốt một tuần lễ liền, tối nào cũng thế, sau khi ôm tập ra khỏi cổng trường Pascal, dạo một vòng phố xá, tôi lại về ngồi bệt xuống vỉa hè đường Nguyễn Du, chong mắt lên ô cửa sổ sáng đèn ở tầng hai bên kia đường, ngẩn ngơ nghe tiếng piano phả nhạc xuống tâm hồn.
Tôi cứ ngồi như thế hằng buổị Và ngẩn ngơ hằng buổị Tiếng đàn thánh thót của nàng Stéphanette lúc đầu khiến tôi vui, nhưng càng về sau càng khiến tôi buồn nẫu ruột. Càng về sau tiếng đàn càng khiến tôi thấm thía sự lẻ loi của mình. Càng khiến tôi nhận ra tôi đang lủi thủi trên đường khuya giữa một thành phố lạ.
Nhiều lúc tôi an ủi mình bằng cách nghĩ rằng biết đâu sẽ có một hôm nàng Stéphanette thình lình vén rèm và nhìn thấy tôi đang ngồi nghệt mặt say sưa thưởng thức tiếng đàn của nàng. Thấy người hâm mộ yêu âm nhạc đến mức ngồi bệt dưới đất hằng giờ, chắc nàng sẽ vô cùng cảm động. Chắc nàng sẽ phóng xuống đất, tông cửa chạy ra và băng qua đường, vội vã đến mức quên mang cả dép.
Nàng sẽ đi chân trần đến trước mặt tôi, ngạc nhiên mấp máy: "Anh là aỉ" - "Tôi là người yêu tiếng đàn của em" - "Anh ngồi đây tự bao giờ?" - "Từ lâu lắm rồị Giờ này qua giờ khác. Đêm này qua đêm khác" - "Ôi, sao em không hề biết?" - "Rèm cửa đã che kín trái tim em" - "Sao anh không về nhà đỉ Khuya rồi!" - "Tôi đã nghe sương xuống trên vaị Nhưng tôi là chàng trai lang thang, chỉ dừng chân nơi bến đỗ của tình yêu".
Nàng Stéphanette học dương cầm, chỉ biết Beethoven, Mozart, Schubert, những nhà soạn nhạc thiên tài, khả kính. Chắc nàng không bao giờ nghe cải lương. Nên nàng không biết tôi đã thuổng những lời đối đáp mùi mẫn kia trong vở "Tình anh bán nón".
Nàng không biết nên nàng nghe trái tim mình xao xuyến khôn tả. Nàng nói "Tội nghiệp anh ghê!" và xúc động nắm lấy tay tôi "Anh đứng lên đi!". Tôi đứng lên. "Anh vào nhà em đi, đây chính là bến đỗ của anh". Tôi theo nàng bước qua cửa thiên đường ...
Khi tôi mơ thấy tôi bước qua cửa thiên đường cũng là lúc mắt tôi nhìn lên và thảng thốt nhận ra cửa sổ phòng nàng đã đóng tự đời tám hoánh nàọ Chiếc chồi non mơ mộng của tôi chưa kịp đâm hoa đã vội héo khô ngay tắp lự.
Đêm đó, những câu thơ Nguyễn Bính đuổi theo tôi suốt dọc đường về:
Đêm qua và đêm nay
Và nghìn đêm về trước
Ta đi trên phố này
Ta đi trên phố khác
Hỡi nghìn cái cửa sổ
Rồi khép vào bên trong
Có thấu tình ta không
Có thấu tình ta khổ?
Cửa hàng nghìn khép lại
Tất cả một đêm nay
Có lòng ta rồ dại
Mở ra muôn ngàn ngày ...
Tôi rời bỏ lycée Pascal sau mười ngày thử thách. Tôi dựa cột mà nghe được chín ngàỵ Đến ngày thứ mười "thánh" Pierre phát hiện ra một con chiên lạ mặt.
Thật ra mọi sự đổ bể là do tôị
Khi dạy tiết Analyse grammatical, thầy Pierre viết câu "Je crains qúil ne vienne" trên bảng rồi kêu cả lớp phân tích từ ne trong câụ
Đám nhóc tì không đứa nào biết chữ ne đó là hư từ, trả lời sai be bét.
Phần vì ngứa ngáy, phần vì nhớ lời dạy "biết thì thưa thốt" của ông bà, tôi liền ngoác miệng hùng hồn:
- C'est un mot explétif!
Đang thất vọng trước hàng loạt câu trả lời bá láp, bỗng nghe có người đáp trúng, thầy Pierre mừng như bắt được vàng, liền reo lên sung sướng:
- Bien! Très bien!
Và thầy quay phắt xuống dưới:
- Quỉ
Cả lớp chong mắt vào tôi khiến tôi đỏ bừng mặt, ngượng ngập đứng lên.
Thầy Pierre nhìn tôi bằng ánh mắt ngạc nhiên, rồi có lẽ tưởng tôi siêu môn tiếng Pháp của thầy, thầy liền "nổ" một tràng loằng ngoằng khiến tôi muốn té xỉụ
Rồi thấy tôi ấp a ấp úng, thầy Pierre lại tưởng tôi là bậc chính nhân quân tử, quen đức khiêm tốn không thích nói về mình nên "nổ" tiếp một tràng nữa để động viên.
Thấy hỏi liền hai câu mà tôi vẫn giương mắt ếch lên ngó, thầy Pierre đâm hoang mang. Thầy đưa tay vuốt mái tóc đẹp, ngờ ngợ nhìn tôi:
- Comprenez-vous?
Lần này thì tôi nghe rõ. Từ hồi bắt đầu học tiếng Pháp đến nay, đây là mẫu câu tôi nghe đã đến thuộc lòng: "Trò có hiểu không?".
Gặp câu hỏi quen thuộc, tôi mừng quýnh như gặp bạn cố tri nơi đất khách quê người, liền nhanh nhẩu:
- Non! Non!
Tôi nói "Em không hiểu" mà mặt cứ tươi hơn hớn. Tất nhiên mặt tôi rạng rỡ bao nhiêu thì mặt thầy Pierre buồn thảm bấy nhiêụ Tôi đã làm tan vỡ giấc mơ phát hiện nhân tài của thầỵ Trong thâm tâm tôi cũng cảm thấy áy náy nhưng chẳng biết làm saọ Tôi rất muốn đem lại niềm vui cho thầy nhưng việc đó quả thực nằm ngoài khả năng của tôị
Thầy Pierre nhìn xoáy vào mặt tôi thêm một lúc như để xác nhận câu trả lời thông thái vừa rồi của tôi là hiện tượng "chó ngáp phải ruồi", rồi uể oải vẫy tay ra hiệu cho tôi ngồi xuống.
Tôi ngồi xuống và ngay trong khoảnh khắc ấy, tôi biết chắc mình không đủ can đảm tái ngộ "thánh" Pierre và đám con chiên lóc chóc của thầy thêm một lần nào nữạ
Ngày hôm sau tôi giã từ lycée Pascal, giã từ khuôn viên xinh đẹp với những bồn hoa và lối đi rãi sỏi, giã từ giấc mộng trở thành học sinh trường Tâỵ
Nhưng dù không còn đi học thêm, chiều chiều tôi vẫn áo quần tề chỉnh ôm tập ra khỏi nhà.
Bác Đán không biết dạo này tôi không hề bén mảng đến thiên đường do "thánh" Pierre canh giữ mà mon men đến thiên đường của nàng Stéphanette trên đường Nguyễn Dụ
Tôi đến trước cửa nhà nàng với vẻ sùng kính của một con chiên ngoan đạo đến trước cửa nhà thờ. Tôi đến đó để chiêm bái tình yêụ Dẫu là tình yêu trong tưởng tượng. Dẫu nàng Stéphanette chưa một lần ngứa tay vén rèm cửa sổ. Và lẽ dĩ nhiên là nàng không hề biết đêm đêm vẫn có một người ngồi bên kia đường say sưa nghe tiếng đàn của nàng và mê mải ngắm bóng nàng in trên rèm cửạ
Trong thời gian đó, tôi bắt đầu làm thơ.
Năm ngoái tôi đã từng cộng tác với "giáo sư" Bá làm những bài thơ con cóc, bị thằng Ngữ tức nhà thơ Ngu Kha chê tới chê luị Nhưng năm ngoái tôi chưa biết buồn, tôi chưa biết cô đơn, tôi không có nỗi ưu tư nào cần giải tỏạ Tôi làm thơ chỉ để mong in lên báo tường của lớp. Vì vậy, thơ tôi dở ẹc. Vì nó không có hồn.
Năm nay thơ tôi đẫm nhớ nhung. Chàng chăn cừu làm thơ cho nàng Stéphanette, thơ bắt buộc phải haỵ
Những vần thơ cô độc chảy ra từ trái tim tôi:
Tôi là chàng chăn cừu cô đơn lang thang trên đồng cỏ
Đêm không biết làm gì, ngồi đếm sao thưa
Có những lúc buồn không sao ngủ được
Mơ hồ tiếng ai trong tiếng gió lùa
Bác Đán thấy tôi những ngày gần đây hết ngơ ngơ ngác ngác lại tối tối chong đèn thức khuya lơ khuya lắc, lấy làm tò mò lắm.
Một hôm, bác hỏi:
- Con làm gì đấy hở con?
Thoạt đầu, tôi định chốị Nhưng không hiểu sao tôi lại thú thật:
- Con đang làm thơ.
Bác Đán gật gù:
- Những khi nhớ quê, người ta thường làm thơ con ạ!
Bác Đán tưởng tôi nặng lòng sầu xứ. Bác cổ vũ tôi:
- Con cứ làm thơ đị Những vần thơ sẽ giúp con vơi đi nỗi nhớ!
Tôi không đính chính, chỉ ậm ừ.
Nào ngờ bác Đán chìa tay ra:
- Con đưa cho bác xem thử nàọ
Không biết làm sao từ chối, tôi rụt rè đưa bài thơ đang làm dở cho bác.
Trong khi bác đọc, tôi lấm lét nhìn trộm, thấy mày bác càng lúc càng nhíu lạị
Đọc gần hết bài thơ, bác ngỡ ngàng kêu lên:
- Như vậy là con đang nhớ con bé nào chứ đâu phải đang nhớ quê!
Tôi cúi gầm mặt, không đáp.
- Có đúng vậy không con?
Tôi lí nhí, vẫn không ngẩng đầu lên:
- Dạ.
Tôi tưởng bác Đán sẽ rầy la, mắng mỏ. Nhưng bác chỉ thở dài:
- Cháu của bác đã là chàng thanh niên mà bác không để ý.
Và bác khuyên, giọng ân cần:
- Nhưng dù sao cũng đừng để bọn con gái hớp mất hồn con ạ. Đời con còn bao nhiêu việc phải làm.
Tôi lại "dạ", và không biết nói gì thêm.
Khuya đó, tôi cặm cụi làm cho xong bài thơ và sáng hôm sau gửi cho một tờ báo ở Sài Gòn: tuần báo Bạn Trẻ.